شپچراگ بلوچ
بالاچ ءُ بیبگر ءِجنگانی دؤر ءُ باریگ ءَ یا دودا ءِ کوش ءَ گیشتریں مردم ھپدھمی کرن گُشنت۔گیشتریں گمان ھم ھمیش انت کہ یا شعری سر شوناں چہ ھمے راستی رسیت کہ اے جنگ چہ گوھری ھِرّانی چاکر ءُ گوھرامی جنگ ءُ بجنگاں رند اَنت یا کم ءُ گیش چہ یک کرنے رند بنت۔ بالاچ ءِ شعری ھیال، ردوم ز زُرتگیں ترکیب ءُ گالبنداں ھم چہ ھمے نشون رسیت کہ بالاچی عہد ءِ شاعری چہ بلوچی بنکی شاعری کہ چاکر ءُ گوھرامی جنگانی سرا اَنت، بالاچی عہد ءِ شاعری کمے باز رندا نبشتہ کنگ بیتگ اَنت۔ بالاچی عہد ءِ نوکیں روایت پروشیں جنگانی پُژگرد ءَ ھما شعری گالبند ءُ ترکیب کہ ٹہہ اتگ اَنت، اے ردا وھدیکہ ما بالاچی عہد ءَ چہ رند ءِ شاعری سئیل کنیں تہ مارا ھمے گندگ کئیت کہ بالاچی عہد ءِ شاعری ءَ ھما شعری رنگ ءُ ڈؤل، ترکیب ءُ شعری روایت ٹھینتگ انت، تہ رند ءِ شاعراں ھم ھما رنگ ءُ روایت ءُ شعری ترکیب پہ سما ءُ بے سمائی رنگ ءَ کارمرز کُتگ انت۔ یا ھما شعری ترکیب ءُ روایتاں چہ وڑی ناں وڑی رنگ زُرتگ۔ بزاں بالاچ ھما روایت پروش ءُ عہد سازیں شخصیت بوتگ کہ آئی ءَ بلوچ راجدپتر ءِ تھاراجی روایتاں ھوار وتی عہد ءِ لبزانک ءُ شاعری ءِ سرا ھم وتی اثرات دؤر داتگ اَنت۔ بلوچ ءِ چاگردی زند بہ بیت، راجدپتر بہ بیت کہ بلوچی لبزانک ءُ شاعری ، چہ بالاچی اثراں نہ رَک اِتگ۔ پمیشا ما بالاچ ءَ بلوچ راجدپتر ءِ مستریں شخصانی لڑ ءَ ھوار کنیں کہ آھانی تھا میر شیہک، چاکر، حمل کلمتی ءُ میر نصیر خان نوری ءُ دگہ لھتے ھوار اَنت۔ بلے اگاں ما روایت پروشی ءِ پژدر ءَ بچاریں تہ بالاچ اولی کس اِنت کہ آئی ءَ بلوچ راجدپتر ءَ روایتانی سرا نوکیں روایت ردوم داتگ۔ بلوچ جنگی روایت ءُ عہد بدلینتگ۔ اگاں ما اے ھم بہ گُشیں رَد نہ بئیں کہ بلوچ راجدپتر، بلوچی روایت ءُ ادب ءُ لبزانک ءِ سرا اینکہ بالاچ ءِ اثر کپتگ انت تہ دگہ کسانی ناں، ادا چہ ما بالاچ ءَ تاریخ ساز(راجدپتر ساچ) شخصیتے گُشت کنیں۔
بُرز ءَ بیان کُتگیں گپانی نشون ءَ ما ھمے گپ ءَ گیشینت کنیں کہ بالاچی عہد چہ چاکر ءُ گوھرامی عہد ءَ رند بوتگ ءُ رند ءُ لاشار ءِ لاشار ءِ سی سالئیں جنگانی بابت ءَ گیشتریں مردمانی گمان ھمیش اِنت کہ اے جنگ ءُ بجنگ پانزدھمی کرن عیسوی ءِ گُڈسر تاں شانزدھمی کرن عیسوی ءِ اول سرا برجم منتگ اَنت۔ او بالاچی عہد ءَ ھم بازیں مردمانی گمان ھمیش انت اے ھپدھمی کرن عیسوی بیتگ۔ او بالاچ ءِ جنگ ءَ ھواریں کردار ، ٹکء ُ ھما قبائلانی ھنکین ءَ کہ بالاچ ءِ جنگی شعرانی تھا ھمے جاہ ءُ ھنکینانی نام رسیت، چر ایشی ءَ چہ ھمے نشون رسیت کہ بالاچ ءِ عہد چہ رند ءُ لاشار ءِ جنگانی عہد ءَ رند تر بیتگ۔ چیاکہ تاریخ ھمے گُشیت کہ بلوچانی پُژ قبیلہ چہ چاکر عہد ءَ رند مزنیں کچےء َ اَتکگء ُ مکران ءِ ھند کلانچ ءَ جاھمنند بیتگ۔ چد ءُ پیش پُژ انی گیشتریں کچ بلوچستان ءِ ھند بیلہ ءَ جاھمنند بیتگاں۔ او گیشتریں گمان ھم ھمیش انت کہ بالاچی جنگ گوں پُژانی گُما بیتگ ءُ اے وھد ءَ پُژ مکران ءِ ھند کلانچ ءَ جاھنند بیتگاں، او بالاچ ءُ بیبگر ءِ میان ءَ جنگانی پڑ ھم مکران ءِ ھند کلانچ ءَ سائیجی ءُ دڑامب ءِ کش ءُ گور بیتگ اَنت۔ او راستی ھمیش اِنت بالاچ ءِ جنگی راہ ءُ رھبند گوریلہ جنگ بیتگ، اے ھند ءُ دمگ پہ چوشیں شپ جنگ یا چھاپہ مار جنگ ءَ باز جوان اَنت۔ بیبگر پُژ ءِ یک شعری ءَ ھم ھمے نشون رسیت کہ بالاچی جنگانی پڑ ھمے ھند ءُ دمگ بیتگ اَنت۔
بیلار ءَ رگاماں گورتگ
کُک ءِ دامن ءَ آپ زُرتگ
کُک کلانچ ءَ میتگے ءِ نام اِنت کہ چہ ھُرّ ءِ میتگ ءَ نزیک اِنت۔ اے بازار ءَ روچ ء مروچی ھم بلوچانی ٹک پُژ جاھمنند اَنت۔ او میتگ ءِ نام تاں انگت ھمیش اِنت۔ بیلار دڑامب ءِ دامن ءَ کورے ءِ نام اِنت۔
چرے شعر ءَ چہ ھمے نشون رسیت کہ بالاچ ءُ بیبگری جنگانی پڑ مکران ءِ ھند کلانچ ءِ کش ءُ گور بیتگاں۔ او گیشتریں گمان ھم ھمیش انت پُژ چاکر ءُ گوھرامی مڑاں چہ رند بیلہ ءَ در کپتگ ءُ اے ھنداں مزنیں کچےء َ جاھمنند بیتگاں، او بالاچی جنگانی وھد ءَ پُژانی سردار میر بیبگر پُژ بیتگ۔ او گیشتریں تاریخ زانتانی گُشگ ھمیش انت کہ اے ھپدھمی کرن عیسوی بیتگ۔
بالاچ ءُ بیبگر ءِ جنگانی پِڑ
چہ بُرز ءِ بیان کُتگیں گپاں چہ ما ھمے راستی ڈس اِتگ کہ بالاچ ءُ بیبگری جنگانی وھد ءُ پاس ھپدھمی کرن عیسوی ءَ بیتگ ءُ اے راستی ھم ڈسگ بیتگ کہ اے جنگ بالاچ ءِ گوں پُژانی سردار میر بیبگر پُژ ءِ ھلاپ ءَ بیتگ۔ اے گپ ءِ دیما آرگ ءَ پیسر کہ بالاچ ءُ میر بیبگر ءِ جنگانی پڑ مکران ءِ دمگ کلانچ ءَ بیتگ ما دگہ گپے گیشین انت بلوچانی ٹک پُژ چون چہ بیلہ ءَ لڑ ءُ بوج کنان ءُ مکران ءِ دمگ کلانچ ءَ جاھمنند بیتگ اَنت۔ تاریخ ھمے گُشیت ءُ اے بابت ءَ گیشتریں گُمان ھم ھمیش انت کہ چاکر ءُ گوھرامی سی سالئیں جنگانی سوب ءَ بلوچ ءِ وحدت ءِ پُرشگ ءَ بلوچ ءِ بازیں ٹک چہ آ ھنداں درکپتگ ءُ سندھ ءُ بلوچستان ءِ ھنداں جاھمنند بیتگ اَنت۔ گپ ایش ھم بیت کنت کہ پُژانی قبیلہ ھما وھد ءَ چہ بیلہ ءُ سندھ ءِ کش ءُ گور ءِ ھنداں درکپان ءُ اتکگ ءُ ماں مکران ءَ جاھمنند بیتگاں۔ بلوچانی روایتانی تھا ھست انت کہ رند ءُ لاشار ءِ وت ماں وتی جنگاں پد، بلوچانی لھتے ٹک چہ آ ھنداں واگشتگ اَنت ءُ کولواہ ءُ مکران ءِ دگہ ھند ءُ دمگاں جاھمنند بیتگاں کہ اے ھنداں چد ءُ پیش ھم بلوچ نندوک بیتگ اَنت۔ اے ردا بازیں روایتاں ھست انت کہ لڑ ءُ بوجاں عالی رند ءِ پت ڈگار اے لڑ ءُ بوجے گلانی سروک بیتگ ءُ بلوچ مزنیں کچے ءَ چہ آ ھنداں در کپتگ ءُ مکران ءَ جاھمنند بیتگ انت۔
بلوچانی پُژ قبیلہ ءِ بابت ءَ اے گپ ءُ روایت ھم ھست انت کہ یک مردی ءِ نام پُژ بیتگ، چر ایشی ءَ چہ بلوچانی اے قبیلہ ءَ پُژ ءِ نام دیگ بیتگ۔ یک روایتے ھمیش اِنت کہ میر پُژ ڈگار ءِ چُک ءُ میر عالی ءِ برات بیتگ ءُ مزنیں مالدارے بیتگ۔ چر ایشی ءَ چہ بلوچانی اے قبیلہ ءَ پُژ ءِ نام دیگ بیتگ ءُ پُژ رند قبیلہ ءِ ٹکے ۔
دگہ روایتے چوش انت بلوچانی ٹک پُژانی بنکی جاھنند بلوچستان ءِ دمگ بیلہ بیتگ۔ رندا لڑ ءُ بوج کنان ءُ مزنیں کچے ءَ مکران ءِ دمگ کلانچ ءَ جاھمنند بیتگ اَنت۔ تاں روچ ء مروچی پُژ کلانچ ءُ بیلہ لھتے ھنداں جاھمنند اَنت۔ اے سرجمیں گپ ءُ روایت وتی جاہ ءَ، بلے بالاچ ءِ جنگ ءَ ھما بلوچ قبیلہانی نام کہ گرگ بیتگ اَنت یا ھما ٹکانی مردم کہ اے جنگ ءِ کردار انت۔ اے ٹک کلانچ، بلوچستان ءِ تیابی دمگ، بلنگور، بیلہ ءُ سندھ ءِ بازیں دمگاں جاھمنند اَنت۔ اے سرجمیں روایت یا بالاچ ءِ بابت ءَ شعر ءُ گُشتناں چہ ھمے نشون رسیت کہ بالاچ ءُ بیبگر ءِ میان ءَ جنگ ءُ بجنگانی پڑ مکران ءِ تیابی ھند، کلانچ ءُ دڑامب ءِ کش ءُ گور ءِ دمگ بیتگ اَنت۔ بیلہ ءِ دمگ گرماپ ءَ میر دودا گورگیج ءِ کوش ءَ لھتے سالاں پد بالاچ گوں نقیبو ءُ دگہ دہ ءُ بیست سوھویں جنگی ورناھاں ماں مکران ءِ کوھاں جاھمنند بیت ءُ پُژانی سردار بیبگر ءِ ھلاپ ءَ گوریلہ یا شپ جنگے بندات۔گُشنت کہ اے جنگ ءَ پُژ قبیلہ ءِ گیشتریں مردم بالاچ ءِ گونڈلانی دپار بنت ءُ بالاچ سدانی ھساب ءَ پُژ ٹک ءِ ورناھاں جنت ءُ کُشیت۔ اے گپ ھم رد کنگ نہ بیت کہ مرچی اے ھنداں بلوچانی پُژ قبیلہ ءِ نزوری ءُ کچ ءِ کمی بالاچ ءِ جنگ ءِ سوب بیت کنت۔
اے سرجمیں گپاں ابئید بالاچ ءِ بابت ءَ نبشتہ بیتگیں لھتے شعری سر شوناں چہ ھمے گپ ءِ راستی پدر بیت کہ بالاچ ءُ بیبگر ءِ میان ءَ جنگانی پڑ مکران ءَ دمگ کلانچ ءُ مکران ءِ تیابی ھند بیتگاں ءُ میر بیبگر پُژ اے جنگانی دوران ءِ ھمے ھنداں جاھمنند بیتگ۔ بالاچ ءِ بابت ءَ شعرے ءِ لھتے گال اَنت کہ بالاچ ءَ جنگ ءِ بندات بیئگ ءَ چہ پیش بیبگر ءَ پیغام کنت،
نوداں شُما گوز اِت شنزان اَت
آھُراں شل ءُ درنزان اَت
پیگاماں بر اِت جوریناں
اودگوں ننگریں بیبگر ءَ
پُژ ءِ تیگ جنیں سردار ءَ
بیلار ءَ رگاماں گورتگ
کُکّ ءِ دامن ءَ آپ زُرتگ
سبزاں زامُر ءُ لمباں میسک
شِرّ اَنت پہ تئی داچیّاں
لَڑ ءُ لڑ کن ءُ نزیک بیا
نزیک بیا پمن دعوایاں
باریں کہ خدا چون کنت
سانڈاں پہ گچین میڑینیں
عقل ءُ ھاترا جوڑینیں
جنگاں دپ کئی ھون بیت
اے شعر ءِ تھا اتکگیں یک ھندی ءِ نام ککّ ، مکران ءِ دمگ کلانچ ءَ میتگے ءِ نام انت ءُ بیلار مکران ءِ کوہ دڑامب ءِ کش ءُ گورا کورے ءِ نام اِنت کہ اے کور ھمے کسانیں میتگ ءِ دامن ءَ انت۔ ایشی ءَ چہ ھمے راستی پدر اِنت کہ بیبگر ءُ بالاچی جنگانی پڑ مکران ءِ تیاب دپی ھند، دڑامب ءِ دامن ءُ کلانچ ءِ ھند ءُ دمگ بیتگ اَنت۔
میر دودا گورگیج
بُرز ءَ داتگیں شعری سرشوناں ڈس اِتگیں ھند ءُ جاگھانی ناماں چہ مارا ھمے شون رسیت کہ بیبگر ءُ بالاچی جنگانی پڑ مکران ءِ تیابی ھند ءُ کلانچ بیتگ کہ اے ھنداں تاں انگت پُژ ءِ قبیلہ جاھمنند اِنت۔ بلے میر دودا گورگیج ءِ بابت ءِ بلوچ ءِ روایت ھمیش انت ءُ شعری سرشوناں چہ ھمے راستی رسیت کہ آ گورگیجانی سردار بیتگ ءُ بلوچستان ءِ دمگ بیلہ ءِ ھند منگہ پیر ءَ جاھمنند بیتگ کہ اے ھند مرچی باندا منگوپیر ءِ نام ءَ ھم زانگ بیت۔ منگہ پیر بلوچستان ءِ کوھن ءُ قدیمی شھر کراچی ءِ نزیک ءَ اِنت۔ مرچی باندا گوں سندھ ءَ ھوار کنگ بیتگ۔ اے ھندانی تاریخ ءِ تھا بلوچستان ءِ بھر بیئگ ءِ مستریں ثبوت ھمیش اِنت کہ ادا دودا گورگیج ءِ وڑیں راجی بامردی گوستگ ءُ آئی ءَ پہ میارانی ھاترا، بلوچی ربیتانی پدا وتی گھگیریں سر ندر کُتگ۔ میر دودا گورگیجانی سردار بیت ءُ سمی نامیں مالداریں شیر زالی آئی ءِ میار بیت۔ گُشنت کہ دودا نوک سیر بیت، گوں بانور ءَ وش واب بیت کہ آئی ءَ مات ھال دنت کہ تئی میار اِش آوار جتگ اَنت۔ شعر چوش اِنت
مات ءَ پاد کُتگ لالین ءَ
وسیگ ءَ زبادمالین ءَ
دُسکیچ ءَ قُرآن وانین ءَ
بی بی ءَ مزن نامین ءَ
دوست ءَ گوں دلے تنگیگیں
دودا آمرد کہ میاراں جل انت
نیمروچاں نہ وپسنت کُلاں
سیری منہاں سارتیناں
میر بیبگر پُژ سمی ءِ گوکاں رُمبینیت ءُ دیما گوں مکران ءَ دنت۔ دودا ءَ ھال سر بیت کہ تئی آوارش جتگ انت۔ دودا نوک سیر بیت ءُ گوں سیری ھنیّاں پاد کئیت ءُپہ آوارانی ترینگ ءَ گوں ھپتاد تیگ جنیں ورناھاں رھادگ بیت۔ بیلہ ءِ دمگ مولی کنڈگ ءَ گوزیت ءُ ماں گرماپ ءَ گوں بیبگر ءِ لشکر ءَ دُچار کپیت، بیبگر ءِ لشکر پیسرا کوھان کیپت ءُ دودا گوں ھپتاد کساں جنگ بیت۔ ھمدا چہ بالاچ ءُ بیبگر ءِ میان ءَ جنگ بندات بیت ، اے جنگ تاں بیبگر ءِ کوش ءَ برجم مانیت۔
پنچ سالئیں بالاچ
بالاچ ءِ بابت ءَ دیما تران بیت۔ بلے کِسہ ءِ روانی ءِ برجاہ دارگ ءَ ادا بالاچ ءِ بابت ءَ لھتے دانک گُشگ ھژدری اَنت۔ گُشنت کہ دودا ءِ کوش ءِ وھد ءَ بالاچ کسان بیت، آئی ءِ عمر پنچ ءُ شش سالانی میان ءَ بیت۔ دودا وھدے کہ پہ جنگ ءَ سر گیپت تہ بالاچ آھانی رند ءَ کپیت۔ اے کسانیں زھگ ءِ ابرمی سنچی کہ کسے سرگیپت تہ رندا کپیت۔ گُڑا دودا بالاچ ءَ واتر لوگ ءَ دیم دنت ءُ شاعر اے گپ ءَ چوش درنگاز کنت کہ
واتر کن ءُ لوگ ءَ برو
وھدیکہ ما جنگ ءَ مریں
رندا مئے بیر ءَ بگر
بالاچ وھدی رُدیت ءُ مزن بیت تہ مکران ءَ روت ءُ بیبگر ءِ ھلاپ ءَ جنگ کنت ءُ اے جنگ ءِ آسر بیبگر ءِ کوش بیت ءُ ھمے جنگ انت کہ بلوچ راجدپتر ءِ بھرجوڑ بیت ءُ ھمے پنچ سالئیں بالاچ انت کہ بلوچ ءِ روایتانی سرا نوکیں روایت ٹھینیت ءُ جھان ءِ تاریخ ءِ تھا اولی رندا سائنسی بنیادانی سرا گوریلہ جنگ ءِ بنیاد ءَ ایر کنت۔ گوریلہ جنگ ءِ تھا آ ٹیکنیکل ءُ سائنسی رھبند کہ بالاچ گورگیج ءَ کارمرز کُتگ انت، جھان ءِ ھچ گوریلہ جنگ ءِ تاریخ ءَ نیست انت۔پمیشا ما گُشت کنیں کہ گوریلہ جنگ ءِ بنیاد ایر کنوک بالاچ اِنت۔
سمی ءِ گوکانی اَڑ ، بالاچی جنگانی سوب
اے سرھال ءِ دیما برگ ءَ چہ پیش سمّی ءُ آئی ءِ ٹک ءِ بابت ءَ اے گپ ءِ گیشینگ ھژدری اِنت کہ سمّی کئے بیتگ؟ بیبگر ءُ بالاچی جنگانی داستان ابئید ءِ سمی جدگال ءَ ناسرجم اِنت۔ بلوچ ءِ روایتانی تھا سمّی ءِ بابت ءَ بازیں کسہ ءُ داستان ھست اَنت۔ لھتے ھمے گُشنت کہ سمّی ھما گوھر ءِ گُھار بیتگ کہ آ گوھر رند ءُ لاشاریانی سی سائیں جنگانی سوب بیتگ۔
اے روایت اے وڑ اِنت کہ بلوچانی جدگال ءِ ٹک ءَ چہ سیادی داروکیں مردے بیتگ کہ آئی ءِ نام میر جَت بیتگ۔میر جت ءَ بلوچانی جدگال ءِ اے ٹک ءَ جدگال ءِ نام دیگ بیتگ۔ میر جَت ءَ مردین چُک نہ بیتگ۔ آئی ءِ سئے جنیں زھگ بنت سمی، گوھر ءُ سازین۔ یک روچی میر جت ھمے ھاترا باز پریشان ءُ تکانسر بیت کہ آئی ءَ مردین زھگ نیست، بلوچانی تاریخ ءَ آئی ءِ نام گار ءُ بیگواہ بیت۔ گڑا آئی ءِ جنک چرآئی ءَ پُرسنت کہ ابا چیا پریشان یے؟ تہ میر جت آھاں ھمے جواب ءَ دنت کہ آئی ءَ مردین زھگ نیست، بلوچ تاریخ ءِ تھا آئی ءِ نام نہ مانیت۔ گڑا آئی ءِ سئیں جنک گوں آئی ءَ کول ءُ کرار کن انت کہ ما تاں بلوچ ھست انت، آئی ءِ نام ءَ پہ گار ءُ بیگواہ بیئگ ءَ نئیلیں۔ میر جت ءِ سئیں جنگ کول ءُ کرار کن اَنت۔ گوھر رند ءُ لاشار ءِ سی سالئیں جنگ ءَ پاد کنت ءُ وتی نام ءَ بلوچ راجدپتر ءِ تھا نکش کنت۔ سازین باگاڑے ءِ سرا سازش کنت ءُ بلوچانی دو قبیلہاں جنگ دنت ءُ بلوچ راجدپتر ءَ وت ءَ نمیران کنت۔
چے سرا شست ءُ چا سرا پنجاہ
درست اِش گوں باگاڑ ءَ کُتاں یکجاہ
میرجت ءِ سیمی جنیں چُک سمی بیتگ کہ ایش بالاچ ءُ بیبگر ءِ میان ءَ انچیں جنگے ءِ سوب جوڑ بوت کہ اے جنگ ءَ بلوچ ءِ چاگردی زند ءُ روایت بدلینتاں ءُ بلوچی ادب ءُ شاعری ءِ سرا ھم وتی اثرات دور داتَنت۔
بلے بالاچ ءُ بیبگر ءِ میان ءَ جنگ ءِ بابت ءَ بُرز ءَ بیان بیتگیں تاریخی وھد ءُ نوبتاں چہ ھمے راستی پدر بیت کہ اے روایتاں ھچ وڑیں راستی نیست۔ گوھر ءُ سمّی ءِ گُھاری وتی جاہ ءَ، بلکیں ایشانی عہد دگہ بیتگ اَنت۔
بلے اے گپ ءِ راستی ءَ کس انکار نہ کنت کہ سمّی ءِ سیادی چہ بلوچانی جدگال ٹک ءَ بیتگ۔ تاریخ ھم ھمے راستی ءَ ڈس ایت کہ بلوچانی ٹک جدگال تاریخ ءِ ہر دور ءَ بلوچستان ءِ تیاب دپی ءُ مکران ءِ زِرباری ھنداں جاھمنند بیتگ اَنت۔تاریخ ءِ تھا ھست انت کہ بلوچانی ٹک جدگال ءَ پہ مال چارینی ءَ ہر دور ءُ ہر زمانگ ءَ سندھ ءُ بلوچستان ءِ زرباری دمگانی لڑ ءُ بوج کُتگ۔ سندھ ءَ بگر تاں روکپتی بلوچستان ءِ دمگ دشتیاری ءَ جدگالانی مال چارینی ءِ ھاترا لڑ ءُ بوج کنگ ءِ حد ءُ سیمسر شاھگان بیتگ ۔ تاریخ ءِ تھا جدگالانی بیلہ ءَ بگر دیم پہ دشتیاری ءَ مزنیں کچے ءَ لڑ ءُ بوجے ءِ کسہ ھست اِنت کہ رندا جدگالاں گوں دشتیاری ءِ بلوچیں حاکم میر نواب ءَ ٹوھیں جنگے کُتگ ءُ میر نواب ءَ پروش وارتگ ءُ جدگال سوب مند بیتگ انت۔ روچ ء مروچی بلوچانی اے ٹک مزنیں کچے ءَ روکپتی بلوچستان ءِ دمگ دشتیاری ءَ جاھمنند اَنت۔ چر ایشی ءَ چہ گمان ھمیش اِنت کہ سمّی ءِ سیادی چہ بلوچانی ٹک جدگال ءَ بیتگ ءُ آ بلوچستان ءِ تیاب دپی ھنداں پہ مال چارینی جاھمنند بیتگ۔
بلوچانی یک روایتی ھمیش اِنت کہ سمّی یک سیر ءُ مالداریں جنوزامی بیتگ۔ بیبگر پُژ ءَ پہ سمّی ءَ سانگ ءِ گپ آورتگ ءُ سمی رازی نہ بیتگ۔ ادا چہ بیبگر سمی ءِ سرا ناوش بیتگ ءُ آئی تنگ کُتگ۔ چہ بیبگر ءِ زُلم ءُ زوراکیانی رکگ ءِ ھاترا سمّی ءَ لڑ اِتگ ءُ شُتگ ماں بلوچستان ءِ ھند بیلہ ءِ دمگ منگہ پیر یا منگوپیر ءَ گورگیجانی سردار میر دودا ءِ میار بیتگ۔ بیبگر سمّی ءِ اے عملءَ وتی بے شرپی سرپد بیتگ ، آئی ءَ لشکر جم جتگ ءُ شُتگ ماں بیلہ ءَ سمّی ءِ گوکے رُمبینتگ اَنت۔
گورُم نیکزنیں سمی ءِ
ناحق ءِ پدا رُمبینتاں
مولی کنڈگ ءَ چُرینتاں
گرماپ ءِ دپ ءَ گوازینتاں
شعری سرشوناں چہ ھمے راستی رسیت کہ بیبگر سمی ءِ گورُم ءَ رُمبینیت ءُ دیم پہ مکران ءَ آیگ بیت کہ میر دودا گوں ھپتاد بور سواراں آئی ءِ رندا کپیت، مولی کنڈگ ءِ گوزگ ءَ پد گرماپ ءِ دپ ءَ دوئیں لشکر دوچار کپ انت، بیبگر ءِ لشکر باز ءُ سنگر بند بیت، پمیشا دودا گوں ھپتاد کساں جنگ بیت۔ اے ھپتادیں مردمانی قبر گرماپ ءَ اَنت ءُ گرماپ چہ بلوچستان ءِ کوھن ءُ قدیمی شھر کراچی ءَ باز دور نہ اِنت۔ شعر چوش انت
دودا گوں ھپتاد کُنگر ءَ
وپتگ ھمے ڈن ءِ سرا
اودا ماں گرماپ ءِ پڑا
پہ سمّی ءِ گوکانی اَڑا
چر اے شعری سر شوناں چہ ھمے نشون رسیت کہ سمّی ءِ سیادی چہ بلوچانی ٹک جدگال ءَ بیت۔ آ بیبگر ءِ زوراکیں لشکر ءِ زوراکیاں تنگ کئیت ءُ روت میر دودا گورگیج ءِ میار بیت ءُ دودا گورگیج ءِ کوش ءِ سوب جوڑ بیت ءُ ھمے دودا ءِ بے گُناھیں کوش اِنت کہ رندا بالاچ ءِ روایت پروشیں جنگانی سوب جوڑ بیت ءُ بلوچ ءِ تاریخ ، روایت ءُ چاگردی زند ءَ نوکیں جنگی روایتاں ردوم دنت۔
بلوچانی نامئیں ٹک ، گورگیج
بالاچی جنگانی سرا نبشتہ بیتگیں شعراں چہ مارا ھما سر شون رسیت، یا اے جنگی شعراں بلوچانی چار ٹکاں چہ سیادی داروکیں کردارانی نام رَسنت۔سمّی جدگال، ایسُپ ھوت، پُژ قبیلہ ءُ گورگیج۔۔۔ بلے مئے سرھال بس بالاچی جنگ انت ءُ آئی ءِ جنگی جدیدیں رھبند کہ آئی ءَ کارمرز اِتگ انت۔ بلے جنگ ءِ بنکی کردار دو قبیلہ انت، پُژ ءُ گورگیج، بلے ادا ما گورگیج قبیلہ ءِ بابت ءَ سرپدی دیگ ءَ پمیشا ھژدری زانیں کہ اے قبیلہ ءَ بالاچ ودی بیتگ ءُ بالاچ اِنت کہ اے جنگ ءِ کردارانی میان ءَ ردوم زوریت ءُ پدا اے جنگ ءِ مستریں کردار، ہیرو ءُ بلوچ تاریخ ءِ تھا سمبل جوڑبیت۔
گورگیج بلوچ ءِ یک ٹکے کہ چہ گورگیج ٹک ءَ سیادی داروکیں مردم رودرتکی ءُ روکپتی بلوچستان ءِ ہر ھند ءُ ہر دمگاں جاھمنند اَنت۔ ایشانی مزنیں بھرے سلطنت عمان ءِ ھند سور ءَ جاھمنند اَنت۔گورگیج ٹک ءِ ھما رم ءَ کہ بالاچ ودی بیتگ تاریخ ءُ شعری سرشوناں چہ ھمے حوالہ رسیت کہ اے بلوچستان ءُ سندھ ءِ سیمسری شھر کراچی ءِ نز ءُ گورا اودا ماں دڈیگ ءَ جاھمنند بیتگاں۔راستی ھمیش انت کہ گورگیج ماں دڈیگ ءَ کمیں کچے ءَ جاھمنند بیتگ اَنت ءُ آھانی سردار میر دودا گورگیج بیتگ۔ھمے میر دودا ءِ کوش اِنت کہ تاریخ سازیں بالاچ ءِ جنگانی سوب جوڑ بیتگ۔
گورگیج ءِ بابت ءَ بلوچانی یک روایتے ھمیش اِنت کہ گورگیج بلوچی ءِ دو لبزانی بُنچک اِنت
گور۔۔۔بزاں قبر
گیج۔۔۔بزاں ایرگیجگ
بزاں گور ءَ یا قبر ءَ ایر گیجوک، قبر جن، اے نام پہ گورگیجانی دلیری ءُ بھادری ءِ سوب ءَ دیگ بیتگ۔کجام کسے ءَ کہ گوں گورگیجاں ٹکر زرتگ، جنگ زُرتگ، تہ بزاں کہ آئی ءَ وتی قبر وت جتگ۔ مرگ وت لوٹ اتگ۔ گورگیجانی دلیری ءُ بھادری ءِ گپ ءِ راستی ءَ تاریخ ءِ اے راستی وت پدر کنت کہ دڈیگ ءِ کوٹ ءَ جاھنندیں بلوچانی اے ٹک ءِ کسانیں رمے ءَ بالاچ ودی بیتگ۔ھمے بالاچ کہ وھدیکہ چوٹہ ءُ گلالک بوت تہ بلوچ ءِ تاریخ ءِ دامن ءَ پہ وت جتائیں تاریخی جوڑ کنت۔ ھمے بالاچ اِنت کہ رندا تاریخ گندیت کہ بلوچستان ءِ دوریں ھنداں، کراچی ءُ ملیر ءِ نزیک ءَ سندھ ءُ بلوچستان ءِ سیمسری ھند دڈیگ ءَ نندوکیں گورگیجانی ٹک ءِ بالاچ اِنت کہ بلوچ ءِ چاگردی زند بہ بیت کہ راجمان، بلوچ ءِ راجدپتر بہ بیت کہ دود ءُ ربیت، بلوچی لبزانک ءُ شاعری بہ بیت یا راجی زندمان ءِ سرجمیں تکانی سرا وتی اثراں دور دنت ءُ نام کشیت، بلوچ راجدپتر ءَ نوکیں جنگی روایت ٹہینیت ءُ روایتانی سرا نوکیں روایت ردوم دَنت۔نوکیں ربیّت ٹہینیت۔چورھیں بالاچ، تھنائیں بالاچ، ٹیبر ءُ گونڈیں بالاچ وھدی نوک ریش ءُ گلالک بیت تہ بلوچ راجدپتر ءِ تھا پہ وت جُتائیں راجدپترے، جُتائیں رنگ ءُ دابے ءَ ٹہینیت ءُ راجدپتر ءِ بھر جوڑ بیت۔
