مُلا فاضل ءِ بلوچ راجی تپاکی یے سکین۔۔۔۔

 شپچرا گ بلوچ

بلوچی زبان ءِ نمیرانیں شاعر، راج دوست ءُ کواس واجہ ملا فاضل مندی نوزدھمی صدی ءِ دومی دھک ءَ ماں بلوچستان ءِ دمگ مند ءَ ودی بیتگ۔ اے چوش آئی ءِ ادیرہ ءِ جتگیں سنگ ءَ چہ دز کپتگیں ڈس ءِ  ردا اگاں ما ھساب بہ جنیں تا واجہ  1850 ءِ دھک ءَ چرے کوڑھیں  دُنیا ءَ شُتگ ءُ سید گُشیت آئی ءِ عمر چل سال ءِ میان ءَ بیتگ۔ اے ھما دور اِنت کہ ماں بلوچستان ءِ بازیں دمگاں انگریزی لشکر ءِ ارش جاری بیتگ اَنت۔ چہ انگریزی جوڑینتگیں توجیل ءُ آئی ءِ پیداگیریں سردارانی سوب ءَ بلوچستان ءِ بازیں دمگاں بلوچ ناتپاکی یے آس جمبور بیت ءُ انگریز بازیں ھنداں سوب مند بیت۔ اے پراہ ءُ شاھگانیں بلوچستان ءَ 13 نومبر 1839 ءَ میر محراب خان گوں کمے لشکر ءَ انگریزی لشکر ءِ دیم ءَ در کئیت ءُ شھید بیت۔ پدا 27 جنوری 1898 ءَ ماں گوک پروش ءِ میدان ءَ میر بلوچ خان گوں لھتے سنگتاں انگریز ءِ دیم ءَ در کئیت ءُ شھید بیت۔ 

چہ ھمے وئیلاں  ھمے راستی زاھر بیت کہ انگریز ءِ دیم ءَ بلوچ ءِ پروش ورگ ءِ مستریں سوب ھمے کست ءُ کینگانی آس ءُ ھمے ناتپاکی بیتگ کہ انگریز ءَ گوں مکر ءُ پندلاں بلوچ راج ءِ ناتپاکی ءِ سرا نپ چِست کُتگ ءُ ھر میدان ءَ بلوچ راج پروش دیان کُتگ۔ اگاں آ وھد ءَ بلوچ راج گوں تپاکی ءُ یکمُشتی ءَ انگریزی لشکر ءِ دیم ءَ درتکیں ءُ گوں آئی ءَ ٹوھیں جنگے بہ مڑ اِت اِنت  تہ  بلوچ ءِ سوب مندی ھژدری اَت۔ انگریز ءَ الم پروش وارتگ اَت۔ بلے ھمے انگریز ءِ روک کُتگیں کینگانی آس اَت کہ گوں ایشی ءِ رودینگ ءَ مئے وتی لھتے سردار گوں انگریز ءَ ھمدست اِتاں کہ بلوچ ءِ پروش ورگ ءِ سوب جوڑ بوت ءُ بلوچ راج تاں روچ ءِ مروچی ھما تاوانانی آس ءَ سُچگ اِنت۔ تاں مرچی بلوچ ءِ ھون ماں دگ ءُ چاھراھاں تالان اَنت۔ ھما وھد ءَ واجہ ملا فاضل ءَ ھمے راجی ناتپاکی ءِ تاوانانی نشوندھی کنان ءَ گُشتگ۔ 

          ناتپاکی ءَ   چی  شُمارا   کَٹ   ءُ  نپ اِنت

         ایر شُتگ روچ  رند ءِ من دُنیا ءَ شپ اِنت
         ماں ھمک کُنڈان بُن جتگ آساں گپ گپیں
         بازیں پہ چیواہ ءُ کلاگاں گج ءُ  کپ اِنت
         چہ شمئے کاراں آھنیں دربنداں درپ  اِنت

پدا واجہ ملا فاضل ءِ یک جوانتریں صفتے اِش اِنت کہ آ شاعری ءَ ابئید یک ٹوھیں فلاسفر ءُ سیاسی تجزیہ نگاری ھم بیتگ۔ آئی ءَ آیوکیں وھد ءِ ھما راجی تاوان ءُ جنجالانی ھم نشوندھی کُتگ کہ ھمے ناتپاکی ءُ کِست ءُ کینگانی سوب ءَ آیوکیں وھد ءَ بلوچ راج گوں ھمے تاوان ءُ مصیبتاں دوچار کپگی بیتگ۔ آئی ءَ بلوچ ءَ را سکین دیان ءَ گُشتگ کہ 

      مُلیں  تاواناں کش اِت  ءُ   کاراں   شر کن اِت
      چہ دل ءَ میری   کینگ ءُ کست ءَ   در کن اِت
      پُر تپاک مُچ بئیت ءُ  وتی سنگاں گران کن اِت
      ملکاں تاراج ءُ شاھاں گوں گورگنداں  کن اِت
      دیم ءَ گوں  ناراست ءُ  نگیگیں سنداں کن اِت
      مُشکلیں  کاراں  شما   کماشاں  پیسر  کن اِت
      نہ کہ چہ     پیریناں   بناھے    دیگر کن  اِت
      پنت ءِ    پیریناں  درور ءِ   فرزنداں   کن اِت
      دُژمنیں   مردان  ءَ ھما سنگ   ءُ سر  کن اِت
      اے  منی سوج اَنت   ءُ  نصیحتاں    سرجم ءَ
      ھم رد  ءِ نامرداں   نہ بِت    نندیے     دلجم ءَ
      دل   مہ پرام اِت    کہ   مِراِت   روچی    الم ءَ
      ناں کہ  چہ  حِضر ءَ کاگدی   گِیپتگ    مردم ءَ
      مرد ھما اَنت    کہ مِر اَنت     براتانی     رم ءَ
      نام اِش مانیت ماں  جھان ءَ     چو    رُستم ءَ 

اگان نہ گُڑا آیوکیں وھد پہ شُما گیشتر تاوان کاریت ، شمئے آسر چوش بیت۔ 

      انچیں باریگے  کئیت  منی  ھوش ءَ
      زھم جنیں  مردان   گِراَنت   گوش ءَ
     چابُک ءُ شھمات اِش بر اَنت ھوش ءَ
     قید ءُ   زندان بنت  بے  وتی  کوش ءَ

فاضل ءَ ھما گپ کہ مرچی ءَ چہ یک سد ءُ پنجاہ سال پیش وتی شاعری تھا بیان کُتگ اَنت۔ نو مرچی کئے اِنت کہ اے راستیاں رد بہ کنت۔

 اے بلوچاں ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔

ھما راستی کہ فاضل ءَ ڈس اتگ اَنت کہ ناتپاکی ءِ آسر اِش اِنت۔ پدا فاضل ءَ ھما نشانی ڈس اِتگ اَنت کہ کست ءُ کینگانی جمبوریں آس ءِ سوب ءَ بلوچ راج  آیوکیں وھدءَ چونیں چونیں مشکلاں گوں دوچار کپیت۔ آ مرچی ھرکسے دیم ءَ اَنت۔ فاضل ءَ اے ھم گُشتگ کہ دُژمنیں مرد کہ شمئے سرپانی تھا است اَنت ءُ ھمے آس ءَ ودینگ ءِ جھد ءَ اَنت۔ ڈنیانی شکل ءَ یا وتی آنی شکل ءَ آ سنگ ءُ سر کنگ لوٹاں۔۔۔۔او فاضل ءَ راج ءَ را سکین دیان ءَ گُشتگ کہ راجی تپاکی ءُ یک مُشتی یے مُزّ شمارا چی رسیت۔ پمیشا من فاضل ءَ مھر ءُ دوستی ءُ راجی تپاکی یے سکین دیوکیں مستریں شاعر سرپد باں،،،

 فاضل گُشیت۔۔۔۔۔۔

      ھرچی گوں بیلاں بر حقیقت ھمراہ بیت
      مھر ءُ دوستی ءُ تپاک ءُ یک جاہ بیت
      تیھریں  گٹے ،  چو   تلاراں   بیراہ   بیت
      نہ کہ چہ شاھانی گور ءَ دست کوتاہ  بیت
      ماں دلے بیلاں کہ  بز ءُ سیادی  زیاد بیت
      ماں ھزارانی  تورواں سیاھمار ساد بیت۔

ھمے ”شپچراگ” ءِ رُژن ءَ زروکیں ،،، ”گندیم گونگیں گرکی تل” ءِ مھر ءَ ھدوکیں او ” نودی شل” ءِ عشق ءَ گنوکیں ملا فاضل اِنت کہ آئی ءِ شاعری ھر دور ءُ ھر زمانگ ءَ پہ بلوچ ءَ رژن ءِ سوگاتے۔۔۔۔۔۔۔

بام ھال