نبشتہ: اسما بلوچ
بلوچ چاگرد ءِ بابت ءَ ہبر بکناں بوت کنت سک باز مردم تپاک مہ کنت بوت کنت پدا ہمے تہل ءُ کُچّلیں راستیاں کسے سگ اِت مکنت چو کہ من بلوچ چاگرد ءِ زالبولانی بابت ءَ لہتیں ناسرجمیں گال ءُ گپتار درشان کنگ لوٹاں۔سرجمیں بلوچ مردین آدم الم نہ انت انچو بہ بنت۔ چو نہ انت کہ دگہ راجانی تہا نزوری نیست بلے من وتی چاگرد ءِبابت ءَ گشگ لوٹاں۔ گِلگ چہ وَتیگاں بیت درامد وَ درامد انت۔
اگاں بلوچ زالبولے وتی تب ءَ کارے کنگ بلوٹیت یا دیما روگ بلوٹیت۔ سرجمیں مردین آدم ہمے لوٹ انت کہ مئے ھساب ءَ مئے تب ءِ ھساب ءَ کار بکنت۔ ہرچی ما گْوشیں ہما وڈ بکنت۔ اگاں تب ءَ نہ کپت زاہ ءُ بدانی دیمپان بیت۔
دومی ہبر چو اے وڈا انت اگاں زالبول گوں ہر وڈیں سَکّی سوریاں دوچار بہ بیت ہر وڈیں جیڑھانی آماچ بہ بیت برداشت بہ کنت۔ دیما بہ روت سوبمند بہ بیت پدا سرجمیں مردین آدمانی پہر ءُ شان بیت۔ سرجمیں مردین آدم ہمے ہبرا کن انت we proud of you پدا ہر یکےلوٹیت منی گوما نزیکی بکنت، ہبر بکنت، چہ ہمے دابیں کار ءُ کِرداں پدّر بیت چاگرد نادْراہی ءِ آماچ انت چہ راجدپترا ھچ در نہ برتگے انگت وتی ھاکمی وتی شاہی سوچ ءُ ھیالانی بندوک انت۔
اے وڈیں درور سک باز انت چاگرد ءَ ہما زالبول زاہ ءُ بدیں ہبرانی دیمپان بوتگ انت۔ مرچی زبان ءُ لبزانک ءُ ایندگہ پِڑاں سوبمند بوتگ انت ابید ہمیشانی وانگ ءُ زانگ ءَ پٹّ ءُ پولاں ماسٹر ءُ ایم فل نہ بیت۔ ہمے الم وانگی انت۔ ابید اشاں مزنیں جاہے نا سرجم ءُ ہورک گندگ بیت۔
اگاں ہمے پیسرا کمک ءُ ساڈاھگ بہ بنت، برداشت کنگ بہ بنت چے بیت؟ ھر وھدا مردین آدم حکم دنت پلان کار چو بہ بیت پلاں جیڑہ ءِ بابت ءَ پرچا توار چست نہ کنت۔ بلے ہمے کار ءَ وت نہ کنت ءُ وتی لوگ ءِ مردماں سر سوج نہ کنت۔ الّم وتی حکم ءِ پابند کنگ لوٹیت۔ اگاں بلوچ زالبولے وانگ لوٹیت۔ سوت گْوشگ لوٹیت۔ تامراں کار کنگ لوٹیت دگہ پڑاں کار کنگ لوٹیت، مردیں آدم پرچا دیما اڈاند بیت۔ اگاں یک مردینے گوں ستک ءُ دل زالبولانی پلامرزی ءَ بکنت پدا ہمے گُشگ بیت تو پرچا وتی گہار ءُ ماتاں تامراں دیم نہ دَئے؟ بلے پرچا دیم بدنت۔ ہرکَسے وتی تَب یے۔ ہرکس وتی تب ءَ وت شوہاز بکنت۔ وت چے کنگ لوٹیت۔
جیڑہ سک باز انت بیست ءُ یکمی کرن انت باھد انت بلوچ چہ گْوست ءَ در بہ بارت۔ راجدپتر یک درونتے پہ زانگ ءُ پہمگ ءَ۔ انچو بلوچی زبان ءِ شاعر واجہ اسحاق خاموش گوستگیں روچاں وتی یک نبشتانکے ءَ لہتیں در راج ءِ زالبولانی کردانی بابت ءَ نبشتہ کتگ ات۔
سورہو انا انیس دے لاکروز میکسیکو ءِ یک نامداریں نبشتہ کارے ات۔ آئرا جنیادمانی ھکّانی سروک گُشگ بیت۔ ہبدہمی کرن ءَ آئرا سیکولر باروا وانگ ءِ سرا سکّ ایراد گِرگ بُوت ءُ آ ھر وھدا گِر ءُ چیلّانی تہا ات۔ آئی ءَ 1651 جنیادمانی ھکّانی ھاترا بیرک بُرز کُت ءُ اے اوگام ءُ نعرہ جت کہ جنیادم ورگ گْرادگ ءِ وھد ءَ ھم یک جْوانیں لیکہ یے ٹہینت کنت۔
مرچی اوں میکیسیکو ءِ کرنسی بِزاں زرّ ءِ سرا آئی ءِ عکس اَست اِنت۔
اگاں ما لبزانک ءِ نیمگ ءَ کائیں تہ ورجینیا وولف ماں ایر شُتی دُنیا ءَ اوّلی نبشتہ کار اِنت کہ آئی ءَ جنیادمان ءَ کڈّن کُت کہ آ، مردین آدمانی پدگیری ءَ، آہانی وڑا نبشتہ کنگ ءَ چہ گہتر اِنت کہ وتی یک جتائیں رنگ ءُ دْروشمے ءَ نبشتہ بکن اَنت۔
1912ءَ آئی ءِ اولی ناول The Voyage Out چاپ ءُ شِنگ بُوتگ اَت۔ پدا وَ آئی ءِ بازیں ناولے شنگ بُوت۔
چونائی ءَ آئی ءِ کُلّیں ناول لبزانکی ساچشتانی رِد ءَ یاتگار اَنت بلئے 1929 ءَ آئی ءِ شِنگ بُوتگیں A Room of One’s Own نبشتانک ءَ آئی ءِ نامداری ودّینت۔ ایشی ءِ تہا آئی ءَ جنیادمیں نبشتہ کارانی بابت ءَ دُنیا ءِ دِلگوش ترّینت ءُ دُنیا ءَ جنین آدمانی جُنز ءِ بندات ورجینیا وولف ءِ A room of one’s own ءَ چہ بندات بیت
۔انچو راجدپتراں دگہ بازیں درور است اَنت۔ بلے بژنی ہبرے پہ بلوچ چاگرد ءُ بلوچ راجمان ءَ۔ بیست ءُ یکمی کرن ءَ تنگ نزری ءِ آماچ انت۔ پانزدہمی کرن چوش نہ بوتگ پہ بلوچ زالبولاں۔ مردین آدم چاگرد ءِ یک بہرےمزنیں کردے ءِ واھند انت انچو ابید ءِ زالبول ءَ چاگرد ناسرجم انت۔ باھد انت مارا چہ گوست ءَ دربرگی انت۔ دری راجدپتر وانگی انت۔ زانگی انت۔ پہمگی انت۔دربرگی انت۔ کجام نزوری بوتگ انت کہ راج پشت کپتگ انت۔ کجام سوبمندی بوتگ انت کہ راج دیما شتگ انت۔ چہ ہمیشاں دربرگی انت ءُ یکے دومی ءَ گوں ھمکوپگ بوھگی انت۔ من دگہ ہبرے گیشینگ لوٹاں ہر انسانے ءِ وتی لیکہ یے الّم نہ انت گوں منی ہبراں ھر کس تپاک بہ بیت۔ بوت کنت کہ من آ وڈ نبشتہ کنگ لوٹگ ءَ آں، آ وڈ درشان کت مکناں۔ گوں گڈی ھَبراں لہتیں گال پہ بلوچ زالبولاں ندر کناں۔
بلوچ شیرزال
گوں دود ءِ تیلاں بستگیں۔
اے زندمان ءِ جنگل ءَ
اے راجمان ءِ ھستی ءَ
تہاریں کوٹی اے۔۔۔۔
ادا چراگ کنٹگ انت
کہ درتکگ انت۔
کوٹی ءِ درے دپ ءِ
اےکبل زنگ بوتگاں
اے رستریں زمانگ ءِ مساپتاں
تو پروشتگ انت دراتکگ ءِ
پہ زانت ءُ علم ءُ وانگ ءَ
رَھادگ ئے وتی شوہاز ءَ منزل ءِ
پہ آجوئی ءَ کُلّیں میتگ ءِ
چک مجن برو کہ پشت ءَ راشگ انت
سنگ گون زمانگ ءَ
گرنچ بستگ انت شگان ءُ گیرت ءِ
دراتکگ ئے برو داں بام ٹک دنت
برو شپادی ءِ گم ءَ مہ جیڑ
برو اے کشک زندگی ءِ
مولمانی چیدگے۔
دی بلوچستان پوسٹ
